"TFA breekt niet af – en komt dus overal terecht"
In steeds meer voedselproducten worden PFAS-chemicaliën aangetroffen, en nu is ook wijn aan de beurt. Volgens een recent onderzoek van het Pesticide Action Network Europe (PAN Europe) bevatten Europese wijnen opvallend hoge concentraties van trifluorazijnzuur (TFA), een type PFAS.
Deze zogenoemde ‘forever chemicals’ staan bekend om hun hardnekkigheid: ze breken nauwelijks af en hopen zich op in het milieu én in het menselijk lichaam.
Onderzoek toont forse toename
Voor het onderzoek zijn 49 wijnen uit tien Europese landen getest. In wijnen van vóór 1988 werd geen TFA aangetroffen. Tussen 1988 en 2010 nam de hoeveelheid TFA geleidelijk toe tot 21 microgram per liter. Maar in wijnen geproduceerd na 2010 is sprake van een sterke stijging: gemiddeld 121 microgram per liter.
Biologische wijnen bleken over het algemeen minder verontreinigd dan conventionele varianten. Nederlandse wijnen zijn niet meegenomen in het onderzoek.
"We moeten stoppen met pesticiden die TFA als afbraakproduct hebben"
Gabriel Sigmund, milieutechnoloog aan Wageningen University & Research, noemt het onderzoek "waardevol". Hij wijst erop dat de bron van de verontreiniging vermoedelijk ligt bij het gebruik van bepaalde bestrijdingsmiddelen. “Het feit dat biologische wijnen lagere concentraties vertonen, wijst erop dat pesticiden hier een belangrijke rol spelen.”
Hoewel de precieze gezondheidsrisico’s van TFA nog niet volledig bekend zijn, noemt Sigmund de uitkomsten zorgwekkend. “TFA kan schadelijk zijn voor de lever en mogelijk ook voor de voortplantingsorganen. Omdat de stof niet afbreekbaar is, moeten we geen risico nemen.”
"Pesticiden verbieden is de enige oplossing"
Wijnmaker Ilja Gort sluit zich deels aan bij die analyse, al is hij kritisch op de manier waarop de wijnsector wordt neergezet. “De werkelijke vervuiling komt van de verpakkingsindustrie en bedrijven als Chemours. Die lozen PFAS in het milieu, waarna het in ons grondwater en dus ook in wijn terechtkomt.”
Volgens Gort zorgt klimaatverandering ervoor dat boeren steeds vaker naar pesticiden grijpen. “Anders verliezen ze hun oogst aan schimmels. Maar ik blijf tegenstander van pesticiden: het enige dat écht werkt is ze keihard verbieden.”
Relativering:
"Je moet 200 glazen per dag drinken"
Ronald de Groot van Perswijn plaatst vraagtekens bij de interpretatie van het onderzoek. “Dat PFAS in wijn gelinkt zou zijn aan pesticiden is een aanname die niet direct uit de cijfers blijkt.”
Ook benadrukt hij dat de hoeveelheden TFA in wijn ver onder de gezondheidsnormen liggen. “Een wetenschapper heeft uitgerekend dat je zo’n tweehonderd glazen wijn per dag moet drinken om aan de dagelijkse limiet voor TFA te komen. Voor de gemiddelde wijndrinker is er dus weinig reden tot paniek.”
Wat betekent dit voor jou als wijnliefhebber?
De aanwezigheid van PFAS in wijn is zorgelijk vanuit milieuperspectief, maar vormt vooralsnog geen direct gevaar voor consumenten. Wel is het een duidelijk signaal richting overheden en producenten: het is tijd om kritisch te kijken naar het gebruik van schadelijke stoffen in de wijnbouw én daarbuiten.
Bron: NOS, op basis van het rapport van het Pesticide Action Network Europe en interviews met o.a. Gabriel Sigmund (WUR), Ilja Gort en Ronald de Groot (Perswijn).
