Hoe wordt kurk gemaakt?

Essentieel onderdeel

Kurk is een essentieel onderdeel van de wijnindustrie. De kurk zorgt ervoor dat de wijn op de juiste manier kan rijpen, terwijl hij de fles goed afsluit. Maar hoe wordt deze kurk eigenlijk gemaakt? Laten we het proces van begin tot eind bekijken en ook stilstaan bij mogelijke problemen tijdens de productie, zoals het ontstaan van de geur- en smaakaantasting die we kennen als 'kurk'.

Het oogsten van kurk

Kurk wordt voornamelijk geproduceerd uit de schors van de kurkeik, die vooral groeit in landen rond de Middellandse Zee zoals Portugal, Spanje, en Italië. Portugal is verantwoordelijk voor ongeveer 50% van de wereldwijde kurkproductie. Een kurkeik kan pas na zo'n 25 jaar voor het eerst worden geoogst, en het duurt nog eens 9 tot 12 jaar voordat de schors opnieuw kan worden geoogst. Dit duurzame proces is goed voor de boom, die zelfs honderden jaren kan blijven leven.

LEES OOK: Kurk of schroefdop? 

Het productieproces van wijnkurken

1. Schors oogsten: De eerste stap is het handmatig verwijderen van de schors van de kurkeik. Dit gebeurt met zorg, zodat de boom niet beschadigd raakt.
2. Drogen: Na het oogsten worden de kurkplaten in de open lucht gedroogd, vaak voor enkele maanden, zodat de schors kan stabiliseren.
3. Koken: Vervolgens worden de platen gekookt om de schors soepeler te maken en eventuele onzuiverheden te verwijderen.
4. Snijden en vormen: De kurkplaten worden op maat gesneden, en ronde kurken worden uit de platen gestanst. Kurken van lagere kwaliteit of met onregelmatigheden worden soms geperst in plaats van gestanst.
5. Natuurlijke of geperste kurken: Hoogwaardige kurken worden gemaakt van de beste stukken schors en hebben een gladde textuur. Voor goedkopere kurken worden kleinere kurkresten samengeperst tot een geheel.
6. Nabewerking: Tenslotte worden de kurken geschuurd en behandeld met een speciale coating, vaak op basis van paraffine of siliconen, zodat ze soepeler in de fles kunnen worden geplaatst.

Waar kan het misgaan?

Hoewel kurk een natuurproduct is, kunnen er in het productieproces fouten optreden die de kwaliteit van de kurk beïnvloeden. Een veelvoorkomend probleem is het ontstaan van 'kurk', wat verwijst naar de geur- en smaakaantasting van de wijn. Dit wordt veroorzaakt door een chemische stof genaamd 2,4,6-trichlooranisol (TCA), die kan ontstaan wanneer kurk wordt blootgesteld aan bepaalde schimmels en vervolgens in aanraking komt met chemicaliën zoals chloor. Deze schimmel is vrijwel onzichtbaar, maar kan de wijn een muffe, natte kartonnen geur geven en is een van de grootste nadelen van het gebruik van natuurlijke kurk.

Hoe wordt TCA voorkomen?

De kurkproducenten werken tegenwoordig hard aan methoden om TCA te voorkomen. Veel kurkfabrikanten reinigen de kurk intensief en gebruiken stoombehandelingen of andere technologieën om de kans op schimmelgroei en TCA te minimaliseren. Hoewel geen enkele methode 100% garantie biedt, is de kans op een kurkfles gelukkig veel kleiner geworden door de verbeterde technieken.

Waarom blijven we kurk gebruiken?

Ondanks de risico's is kurk nog steeds het favoriete afsluitmiddel voor kwaliteitswijnen. Het natuurlijke materiaal zorgt voor een optimale zuurstoftoevoer, wat helpt bij de rijping van de wijn in de fles. Bovendien is kurk duurzaam, biologisch afbreekbaar en kan het na gebruik worden gerecycled.

Kurk blijft dus een essentieel onderdeel van de wijnervaring, maar net als bij wijn zelf, kan de productie ervan complex zijn. Gelukkig zorgen moderne technieken ervoor dat het risico op TCA steeds verder afneemt, waardoor wij als wijnliefhebbers kunnen blijven genieten van elke fles.